W porównaniu z dyktaturami, oligarchiami, monarchiami i arystokratami, w których ludzie mają niewielki lub żaden wpływ na to, kto jest wybierany i jak działa rząd, demokracja jest często określana jako najtrudniejsza forma rządów, gdyż ogromny wkład w to, jak przebiega życie w państwie mają przedstawiciele obywateli – to oni określają kierunek, w jakim podąża dany kraj.
Podstawowa definicja demokracji w jej najczystszej formie pochodzi z języka greckiego i oznacza „rządy ludu”. Demokrację jednak definiuje się na wiele sposobów, przez co przez lata wywołało to wiele nieporozumień wśród przywódców różnych demokracji, co do tego, jak najlepiej z niej korzystać. Grecy i Rzymianie stworzyli prekursorów współczesnej demokracji. Trzy główne gałęzie demokracji ateńskiej to Zgromadzenie Demos, Rada 500 i Sąd Ludowy. Zgromadzenie i Rada były odpowiedzialne za ustawodawstwo, wraz z ad hoc radami „prawodawców”. Demokracja ma również korzenie w Magna Carta, „Wielkiej Karcie” Anglii z 1215 roku, która była pierwszym dokumentem podważającym autorytet króla, poddając go rządom prawa i chroniąc jego lud przed feudalnymi nadużyciami.
Obecnie wyróżniamy trzy główne rodzaje demokracji, jednak w przypadku Polski, mówimy o demokracji parlamentarnej, formie rządów, w której główną władzę ma partia lub koalicja partii o największej reprezentacji w legislaturze. Lider partii wiodącej zostaje premierem, lub kanclerzem i kieruje krajem. System dwuizbowy parlamentu składa się z izby „niższej”, która jest wybierana, a izba „wyższa” może być wybrana lub mianowana.
W latach 1989–1991 Polska doświadczyła przemian demokratycznych na ogromną skalę, które położyły kres PRL i doprowadziły do powstania demokratycznego rządu III RP. Po dziesięciu latach demokratycznej konsolidacji, w 1999 roku Polska przystąpiła do NATO, a w 2004 roku do Unii Europejskiej. W ciągu ostatnich 30 lat w Polsce uchwalono wiele ustaw, które odmieniły życie Polaków, jedną z nich jest ta, regulująca działalność hazardu i tego, jak funkcjonuje internetowej kasyna online.
Czy Polska jest demokratycznym krajem?
Rząd RP działa w ramach republiki parlamentarnej, w której głową państwa jest prezydent, a premier – szefem rządu.
Władza w Polsce jest podzielona następująco:
- władza ustawodawcza (parlament)
- władza wykonawcza (prezydent)
- władza sądownicza (sądy i trybunały).
To, co świadczy o demokratyzacji danego państwa, jest fakt, że wszystkie wspomniane wyżej rodzaje władzy muszą być równorzędne, muszą być niezależne od siebie i jednocześnie kontrolować się nawzajem. Żaden organ państwa nie powinien łączyć funkcji, które wykonuje, ani posiadać przewagi na innymi.
W Polsce obowiązuje Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Konstytucja mówi o tym, że w Polsce obowiązuje trójpodział i równowaga władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Władza ustawodawcza w Polsce jest sprawowana przez Sejm i Senat, władzę wykonawczą sprawuje Prezydent oraz Rada Ministrów. Natomiast władzę sądowniczą sprawują w Polsce sądy i trybunały.
System polityczny w Polsce
Polska jest republiką parlamentarną. Władzę wykonawczą sprawują w systemie wielopartyjnym prezydent i rząd – Rada Ministrów na czele z Prezesem Rady Ministrów. Jej członkowie są zazwyczaj wybierani z partii większościowej lub koalicji w niższej izbie parlamentu, choć nierzadko zdarzają się wyjątki od tej reguły. Rząd jest formalnie ogłaszany przez prezydenta i musi w ciągu dwóch tygodni uzyskać wotum zaufania w Sejmie. Polski prezydent ma dość małe uprawnienia w porównaniu z prezydentami innych krajów.
Władzę ustawodawczą sprawuje Sejm (izba wyższa) i Senat (izba niższa), które są wybierane w równych, tajnych i powszechnych wyborach parlamentarnych, które odbywają się raz na cztery lata. Właśnie wtedy wszyscy Polacy decydują o tym, kto wejdzie w skład grupy 460 posłów oraz 100 senatorów. Ponadto Polacy posiadają inicjatywę ustawodawczą co oznacza, że grupa minimum 100 tysięcy obywateli może zaproponować projekt ustawy.
Jeżeli chodzi o władzę sądowniczą to Trybunał Konstytucyjny może orzekać o tym, czy uchwalane ustawy, czy umowy międzynarodowe są zgodne z konstytucją.
Polska dziś
Pierwsze wolne wybory w III RP odbyły się w 1989 roku, a kraj wszedł w okres przejścia od państwa komunistycznego do kapitalistycznego systemu gospodarczego i liberalnej demokracji parlamentarnej. Powstało nowoczesne państwo polskie.
Polska ma nową konstytucję, która została podpisana w 1997 roku, od 1999 roku Polska jest członkiem NATO, a w 2004 roku Polska stała się członkiem Unii Europejskiej. W kolejnych latach w Polsce w wyborach parlamentarnych zwyciężało Prawo i Sprawiedliwość na przemian z Platformą Obywatelską. W międzyczasie w ciągu 30 lat Polacy mogli cztery razy decydować o najważniejszych sprawach w państwie biorą udział w referendach:
- 1996: na temat powszechnego uwłaszczenia i o niektórych kierunkach wykorzystania majątku państwowego
- 1997: na temat przyjęcia Konstytucji RP
- 2003: w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej
- 2015: w sprawie wprowadzenia jednomandatowych okręgów wyborczych w wyborach do Sejmu, stosunku do dotychczasowego sposobu finansowania partii politycznych z budżetu państwa oraz interpretacji zasad prawa podatkowego.
Na podstawie badań, które przeprowadzono w pierwszej połowie marca 2024 można zauważyć, że aż 48 proc. badanych Polaków uważało wtedy, że sytuacja w Polsce zmierza w dobrym kierunku. Raport ten wskazuje jednak, że to poglądy polityczne mają wpływ na ocenę kierunku, w którym zmierza Polska. Zwolennicy opozycji, a także Ci niezainteresowani udziałem w wyborach parlamentarnych częściej uważają, że sytuacja w kraju się pogarsza.
